南非語語法(Afrikaans grammar)為基於南非語語法。南非語源於17世紀的荷蘭語、通行於南非地區。[1]

動詞 编辑

動詞的不定式現在式沒有區別,除了底下所列的一些動詞之外:

不定式 英語 現在式
wees be is
have het

此外,動詞並不因不同的主詞而变位,比如:

南非語 荷蘭語 英語 德语
ek is ik ben I am ich bin
jy/u is jij/U bent you are (sing.) du bist (非正式)/Sie sind (正式)
hy/sy/dit is hij/zij/het is he/she/it is er/sie/es ist
ons is wij zijn we are wir sind
julle is jullie zijn you are (plur.) ihr seid (非正式) 、 Sie sind(正式)
hulle is zij zijn they are sie sind

如同德语,對於多數動詞,過去式(比如:I watched)可以完全由完成式取代(比如:I have watched)。對於這種情況有兩種例外、為情態動詞(參見下列表格),與動詞<wees> "be"(過去式為was)。

情態動詞
現在式 過去式形式
南非語 荷蘭語(第3人稱單數) 英語 南非語 荷蘭語(第3人稱單數) 英語
kan kan can kon kon could
sal zal will/shall sou zou would/should
moet moet must moes moest had to
mag mag may mog (arch.) mocht was allowed to
wil wil want wou wilde / wou wanted

下面的三個完整的動詞也用(很少用)過去式:

南非語 荷蘭語(第3人稱單數) 英語
現在式 過去式 現在式 過去式 現在式 過去式
dink dag/dog denkt dacht think thought
het had heeft had have had
weet wis weet wist know knew

現代南非語也缺乏過去完成時(比如:I had watched)。而取代"過去完成時"像是用過去時,可以表達出"過去的完成時"之意。

完成式的結構為 <助動詞 het + 過去分詞>,其中"過去分詞"都可規則化地經由加上前綴 ge- 到動詞的"不定式/現在式"而形成,除了<動詞 (過去分詞 ge-had),"可分離動詞"(separate verb)如 reghelp (過去分詞 reg-ge-help)及動詞前綴為 ver- 及 ont-(ver-koop,ont-moet 二者均為不定式及過去分詞)>等之外。例如:

Ek breek – I break(我打破)
Ek het dit ge-breek – I broke it, I have broken it, I had broken it(我打破它、我已經打破它、我已經打破它了)

在這種情況下需要一個受詞(dit/它),否則它反而意味著主詞(ek/我)"被打破了"。

將來時依次表示使用 <助動詞 sal + 不定式> 表示。例如:

Ek sal kom – I will come(我將來) (或則直譯為 I shall come<我將要來>)

條件語氣的表示式是由過去式的<sou + 不定式>。例如:

Ek sou kom – I would come(我將會來) (按字面意思為 I should come(我是會來))

像其他日耳曼语族一樣、南非語也有一解析性被動語態(passive voice),"現在式被動語態"即使用「助動詞現在式」構成如:<word(to become)+過去分詞>,或"過去時被動語態"使用「助動詞過去時」構成如:<is+過去分詞>或<was+過去分詞>。例如:

Dit word gemaak – It is being made(它被製成)
Dit is (Dis) gemaak – It is made, It was made, It has been made (所以它已經完成、它仍然存在)
Dit was gemaak - It was made, It had been made (所以它已經完成、不過它已被破壞或遺失掉)

正式的書面南非語也認爲<was gemaak>是表示"過去完成時的被動語態",即對應的意思爲"已經被完成"。不過句子的意思可以依據"助動詞"<is/was>的使用而改變,比如:<is gemaak>意味著某事已經被完成且今天仍然存在著;而<was gemaak>則是意味著某事已經被完成了,但是已被破壞或遺失掉。

名詞 编辑

南非語的名詞有沒有"屈折變格"(inflectional case)的系統,[2] 且沒有語法上的別(gender)存在。然而,名詞的單複數形式是區分開來的。最常見的複數形式是加上後綴標記<-e>,但有些普通名詞其複數的構成是加上後綴標記<-s>。一些常見的名詞有不規則的複數形式:

英語 南非語 荷蘭語
child, children kind, kinders kind, kinderen
woman, women vrou, vroue (vrouens) vrouw, vrouwen
shirt, shirts hemp, hemde hemd, hemden

沒有語法格的區別存在於名詞,形容詞及冠詞。

定冠詞 不定冠詞
英語 南非語 荷蘭語 英語 南非語 荷蘭語
the die de/het a(n) 'n een/'n

形容詞 编辑

形容詞,然而,可能置放於名詞前會有屈折變化。以一般規則而言,作"定語形容詞"(attributive adjective)使用時,"多音節形容詞"通常爲屈折的。 比如,參看詞尾變格形式:

表語形容詞 英語 定語形容詞 註解
goed good goeie
laag low lae
hoog high hoë (這裡用分音符來標記間斷處)

在某些特殊情況下,出現在"兩個元音間"(intervocalic)的"輔音被省略"(syncope),在曲折標記也有一些附加"字尾音消失"(apocope)。比如:

oud(old) – ou(當它置於名詞的前面)

廣義地說,適用於形容詞詞尾曲折變化之相同的形態改變也適用於名詞的複數之形成。比如,vraag (question/問題)的複數爲vrae(questions/許多問題)。

代詞 编辑

在南非語格位區別的痕跡仍留存於代名詞的系統裏。[2] 比如:

人稱代詞
主語代詞英语Subject pronoun 賓語代詞英语Object pronoun
南非語 荷蘭語 英語 南非語 荷蘭語 英語
ek ik I my mij/me me
jy/u jij/U you(單數) jou/u jou/U you (單數)
hy/sy/dit hij/zij/het he/she/it hom/haar/dit hem/haar/het him/her/it
ons wij we ons ons us
julle jullie you(複數) julle jullie you (複數)
hulle zij* they hulle hen them

*需要注意的是在荷蘭的幾種方言裡、<hullie>及<zullie>是用來代替<zij>(主詞,第三人稱複數)。

代詞<ons>、< julle>,及<hulle>是沒有主語及賓語之"格"(case)的區分. 名詞之前的使用"賓語代詞"(object pronoun)和"物主代詞"(possessive pronoun)之間往往是沒有區別。比如,

mymy, me
onsour (另一種形式<onse>現在被認為是過時的用法)

之前規則的一個例外是第三人稱單數,南非語<hom>(him)及<sy>(his)是區分得很清楚。同樣地,中性代詞<dit>(it、主語或賓語)是明顯不同於"所有格"<sy>(its)。對於第三人稱複數代詞,<hulle>也意味著<their/他們的>,而延伸詞<hul>常用來表示<"their"/他們的>,以便能區分<their/他們的>及<they/them/(賓語)他們>。同樣地,<julle>意思為<your/你們的>會有一個延伸詞<jul>。

句法 编辑

語序 编辑

南非有著嚴格的詞序,在許多南非的教科書説明著使用所謂的"STOMPI規則"。該規則的名稱表示一個句子的部分應該出現之語序。

"STOMPI"規則
S v1 T O M P v2 I
主語 第1動詞 時間 賓語 方式 地點 第2動詞 不定式

南非語的語序遵循著荷蘭語的語序大致有相同的規則:在主句中、謂語出現在"第二個位置"(動詞第二順位)上;而從句(如內文子句(content clause)及關係子句)具有主賓動語序,其動詞置於(或接近)句尾。

南非語 荷蘭語 英語 中文
Hy is siek. Hij is ziek. He is sick. 他生病。
Ek weet dat hy siek is. Ik weet dat hij ziek is. I know that he is sick. 我知道他生病。

如同荷蘭語德语一樣,"不定式"和"過去分詞"出現在主句尾端,且從相應的助動詞分離出來。比如:

南非語: Hy het 'n huis gekoop.
荷蘭語: Hij heeft een huis gekocht.
德语: Er hat ein Haus gekauft.
英語: He bought/has bought a house.

"關係子句"通常以代詞<wat>開始用,先行詞可以是人稱及非人稱名詞。比如:

南非語: Die man wat hier gebly het was 'n Amerikaner.
荷蘭語: De man die hier bleef was een Amerikaan.
德語: Der man, der hier geblieben, war ein Amerikaner.
英語: The man who stayed here was an American.

另一方面,一個"關係子句"當先行詞為人稱名詞時、以<介詞+"wie">開頭;或則當先行詞為非人稱名詞時、則以<"waar"及"介詞">相結合開頭。

雙重否定句 编辑

南非語句型的一個特點是其使用双重否定句的表示法,這種句法的特點是其它大多数的"西日耳曼標準語言"(West Germanic standard languages)裏所缺乏的(但美式英语口语中可能会出现,如I ain't got beef with nobody)。比如:

南非語: Hy kan nie Afrikaans praat nie. (直譯: He can not Afrikaans speak not.(他能南非語説)/他不能説南非語)
荷蘭語: Hij kan geen Afrikaans spreken.(直譯:能南非語説/他不能説南非語)
英語: He cannot speak Afrikaans.(他不能説南非語,美式口语也可能会说He cannot speak no Afrikaans)

"法蘭屈及單"(French and San)的最初理論提出對南非語雙重否定句的說法。然而雙重否定形式在西弗蘭德省的低地法蘭克方言裏仍然有發現、及在荷蘭中部(即:Garderen/加登倫)的"孤立"村莊裏亦有發現,它們採取了不同的雙重否定形式,這種形似在南非語裏面并沒有發現。底下是一些範例:

南非語 荷蘭語 英語
Ek wil dit nie doen nie.* (直譯 I want this not do not.) Ik wil dit niet doen. I do not want to do this.

*與​"Ek wil nie dit doen nie"這句相比,從而改變的含義比較爲:"我不希望做這指定的事情。" 而"Ek wil dit nie doen nie"強調不願採取行動,在"Ek wil nie dit doen nie"則強調不願做指定的動作。

<-ne>是舊法蘭克地方的方式來表示否定,但有人提出,既然<-ne>變得高度非濁音,<nei>或<niet>是要補足<-ne>的使用法。隨著時間的過去<-ne>消失在大多數低地法蘭克荷蘭方言裏。

雙重否定句的結構已完全融入標準的南非語裏,其正確的使用法遵循一套相當複雜的規則,如下所示的例子:

南非語 荷蘭語 英語
Ek het nie geweet dat hy sou kom nie. Ik heb niet geweten dat hij zou komen.1 I did not know that he would be coming.
Ek het geweet dat hy nie sou kom nie. Ik heb geweten dat hij niet zou komen.² I knew that he would not come.
Ek het nie geweet dat hy nie sou kom nie. Ik heb niet geweten dat hij niet zou komen.³ I did not know that he would not come.
Hy sal nie kom nie, want hy is siek. Hij zal niet komen, want hij is ziek.4 He will not be coming because he is sick.
Dis (Dit is) nie so moeilik om Afrikaans te leer nie. Het is niet moeilijk om Afrikaans te leren. It is not so difficult to learn Afrikaans.

在荷蘭語的單詞<het>並不對應於南非語的單詞<het>。荷蘭語的單詞<het>在英語的意思爲<it(它)>。荷蘭語的單詞<het>對應到南非語(在這些情況下)的單詞爲<heb>。

請注意,在這種情況下,大多數荷蘭語使用者會以如下説法取代:

序號 荷蘭語 英語
1
Ik wist niet dat hij zou komen. I knew not that he would come.
2
Ik wist dat hij niet zou komen. I knew that he would not come.
3
Ik wist niet dat hij niet zou komen. I knew not that he would not come.
4
Hij komt niet, want hij is ziek. (或通常使用 Hij komt niet omdat hij ziek is.) He does not come because he is sick.

一個值得注意的例外是、如果南非語使用與英語現在分詞否定式一樣之否定語法形式。在這種情況下,就只存在一個單一的否定式。

南非語 英語
Hy is in die hospitaal, maar hy eet nie. (直譯 …he eats not.) He is in hospital, but he isn't eating.

在南非語中某些詞的出現是由於語法的關係。比如,<moet nie>,字面意思是<"must not"/不是>,通常會寫爲<moenie>;雖然並不需要寫或說成這樣,但幾乎所有的南非語的使用者都會將這兩個詞寫成或説成<moenie>、就如英語的使用者將<do not>寫爲或說爲<don't>一樣。

註釋 编辑

  1. ^ Niesler, Louw & Roux (2005:459頁)
  2. ^ 2.0 2.1 de Stadler (1996:253頁)

參考文獻 编辑

  • de Stadler, Leon G. The indirect object in Afrikaans. van Belle, William; Langendonck, Willy (编). The Dative 1. 1996: 251–288. 
  • Donaldson, Bruce C. A Grammar of Afrikaans. Berlin: Mouton de Gruyter. 1993. 
  • Donaldson, Bruce C. Colloquial Afrikaans. London/New York: Routledge. 2000. 
  • de Villiers, Meyer. Werkwoordsvorme in Afrikaans in die verlede tyd. Stellenbosch: Universiteit van Stellenbosch. 1951.  See also Roy F. Fallis, Jr. Review of de Villiers (1951). Language. 1954, 30 (4): 544–549. JSTOR 410487. doi:10.2307/410487. 
  • McDermott, Lydia Teach Yourself Afrikaans. London, 2005

參見 编辑

外部連結 编辑