斯特拉斯堡誓言

斯特拉斯堡誓言拉丁語Sacramenta Argentariae现代法语les serments de Strasbourg现代德语die Straßburger Eide)是几段包含了东法兰克王国国王日耳曼人路易(死于876年)和他的异母兄弟、西法兰克王国国王查理二世即秃头查理(死于877年)相互宣誓效忠的历史文本。这次宣誓发生在842年2月14日的斯特拉斯堡,当时双方的军队集结在此并参与了这次活动。除了相互宣誓效忠,双方同时结盟反对他们的大哥、名义上的中法兰克王国和所有法兰克人王国的国王、羅馬人民的皇帝洛泰尔

为了使双方在场的士兵都能听懂誓约,宣读誓言时都没有使用对民众来说已经变得陌生的拉丁文,而是使用罗曼语口语和古高地德语口语,這两位君王各以对方的语言宣誓。

来源和内容 编辑

誓言的原本没有保留下来,这次会面的主要来源是尼塔尔英语Nithard的《De dissensionibus filiorum Ludovici pii》(关于虔诚者路易之子的纠纷),来自一份1000年左右的单独手稿(巴黎法国国家博物馆编号Latin 9768)。这是现存最早的手稿,可能是苏瓦松的圣梅达尔或圣里基埃的修道院所做。誓言文本是12b2-13b1折页部分。另外一份大约成于15世纪,同样收藏在法国国家博物馆,编号Latin 14663。

根据这一版本,双方首先作了序文相同、详细批判洛泰尔的讲话,两个国王随后在拼凑起来的军队前使用对方方言各自宣誓,最后军队用各自的语言单独宣誓。

一个版本的誓词用古高地德语写成,第二版用古法语的祖先——古加罗-罗曼语的一种变体写成。这是现存最早的[1]西法兰克地区与拉丁语明显不同的罗曼语族以及一种日耳曼方言的书面记录之一。作为记录这次仪式的序文使用拉丁文写成。

历史和语言学意义 编辑

尽管其重要性远不如后来的凡尔登条约,但在语言史上极为重要。历史语言学家着眼于誓言本身,因为这是古法语前身古加罗-罗曼语言的唯一证据;而历史学家则久已以共存的双语文本证明,公元842年的加洛林王朝已经开始分裂为独立的原始国家,发展各自的语言和风俗。

然而,后来的研究者逐渐赞同一个假设:法兰克人王国包含了几个长久以来保持了不同风俗和方言的regna(可大致视为王国)。他们注意到一个能够支持这一观点的情况:查理曼虔诚者路易都把子孙放在他们要继承的regna抚养,以适应当地民众及风俗,保证获得当地民众的支持。

不过誓言中只提供了法语和德语作为独立语言发展的证据,而没有各种罗曼方言。

同时代的其他文本 编辑

事实上也存在着历史更早的能证实加洛林王朝内某种罗曼语言存在的文本,例如卡塞尔(Cassel)(约8或9世纪)或赖兴瑙岛为名作的注解[2](8世纪),但这些只是词汇汇编、单词表,没有罗曼语短语。romana lingua(罗曼语言)的同义词从813年开始有例证,当年的图尔会议决议(教规17条)规定神父应使用当地语言传道,因为当时的人们已经不会拉丁语了。其中指出两种语言:rustica romana lingua(乡村罗曼语)和lingua thiodisca(条顿语,德语的旧称)。

法语历史上第二份完整的文本是公元880或881年的《Séquence de sainte Eulalie法语Séquence de sainte Eulalie》。这是最早的罗曼文学文本和法语文学的始祖。

原文 编辑

全文及翻译 编辑

颜色区分

下文中拉丁文为红色,罗曼文为蓝色,古高地德文为绿色。译文为默认的黑色。

转写略有修正,写出了缩写。

右侧图片为原本扫描。下面译文中的两个星号标记出扫描件中可辨识部分的开始和结束。

 
誓言文本
原文 译文(译自英文,可能与原文有出入,仅供参考)

Ergo xvi kal. marcii Lodhuvicus et Karolus in civitate que olim Argentaria vocabatur, nunc autem Strazburg vulgo dicitur, convenerunt et sacramenta que subter notata sunt, Lodhuvicus romana, Karolus vero teudisca lingua, juraverunt. Ac sic, ante sacramentum circumfusam plebem, alter teudisca, alter romana lingua, alloquuti sunt. Lodhuvicus autem, quia major natu, prior exorsus sic coepit:

路易和查理相会于罗马历3月的第16天(2月14日),于曾被称为Argentaria、今日普遍称为Strazburg的地方,如下文宣誓,路易使用罗曼语,查理使用日耳曼语。宣誓之前,双方用日耳曼语和罗曼语讲话。由兄路易开始:

“Quotiens Lodharius me et hunc fratrum meum, post obitum patris nostri, insectando usque ad internecionem delere conatus sit nostis. Cum autem nec fraternitas nec christianitas nec quodlibet ingenium, salva justicia, ut pax inter nos esset, adjuvare posset, tandem coacti rem ad juditium omnipotentis Dei detulimus, ut suo nutu quid cuique deberetur contenti essemus.

“In quo nos, sicut nostis, per misericordiam Dei victores extitimus, is autem victus una cum suis quo valuit secessit. Hinc vero, fraterno amore correpti nec non et super populum christianum conpassi, persequi atque delere illos noluimus, sed hactenus, sicut et antea, ut saltem deinde cuique sua justicia cederetur mandavimus.

“At ille post haec non contentus judicio divino, sed hostili manu iterum et me et hunc fratrem meum persequi non cessat, insuper et populum nostrum incendiis, rapinis cedibusque devastat. Quamobrem nunc, necessitate coacti, convenimus et, quoniam vos de nostra stabili fide ac firma fraternitate dubitare credimus, hoc sacramentum inter nos in conspectu vestro jurare decrevimus.

“Non qualibet iniqua cupiditate illecti hoc agimus, sed ut certiores, si Deus nobis vestro adjutorio quietem dederit, de communi profectu simus. Si autem, quod absit, sacramentum quod fratri meo juravero violare praesumpsero, a subditione mea necnon et a juramento quod mihi jurastis *unumquemque vestrum absolvo”

“自从我们的父亲死后,洛泰尔恣意筹划过多少次屠杀,妄图除掉我和我这兄弟。但兄弟关系、基督和自然倾向都无法为我们带来和平,因此我们只得靠全能的上帝的决断,接受上帝的意志。

“众所周知,借着上帝的仁慈,我们胜利了,失败的他回到他的人民中,他曾在那里更加强大。但是,兄弟之情和基督的怜悯驱使我们决定,不要再追杀他;至今我们至少已经如同以往一样要他服从正义。

“尽管如此,他对上帝的裁定依然不满,没有停止率军追杀我和我的兄弟。另外他还烧杀抢掠我们的人民。因此,现在我们必须在此会面,而且既然我们相信你们怀疑我们坚定的信念和兄弟关系,那么我们在你们面前互相宣誓。

“这次行动并非本着恶的信念,而只是为了如果在你们的帮助下上帝赐予我们和平,我们确定会受此裨益。如果我违背上帝破坏对兄弟的承诺,我将把你们从我的统治和你们对我的誓言中解脱。”

Cumque Karolus haec eadem verba romana lingua perorasset, Lodhuvicus, quoniam major natu erat, prior haec deinde se servaturum testatus est:

查理以罗曼语作了同样的讲话。之后兄路易首先宣誓效忠:

“Pro Deo amur et pro Christian poblo et nostro commun salvament, d'ist di in avant, in quant Deus savir et podir me dunat, si salvarai eo cist meon fradre Karlo et in ajudha et in cadhuna cosa, si cum om per dreit son fradra salvar dift, in o quid il me altresi fazet, et ab Ludher nul plaid numquam prindrai, qui, meon vol, cist meon fradre Karle in damno sit.”

“为了上帝与基督之爱和我们共同的拯救,今日以降,迨上帝赐予我智慧与力量,我将竭力保护我的兄弟查理,双方竭力保护对方,我永不故意与洛泰尔达成会伤害我的兄弟查理的任何协议。”

Quod cum Lodhuvicus explesset, Karolus teudisca lingua sic hec eadem verba testatus est:

路易誓毕,查理以日耳曼方言宣誓同样内容:

“In godes minna ind in thes christiânes folches ind unsêr bêdhero gehaltnissî, fon thesemo dage frammordes, sô fram sô mir got gewizci indi mahd furgibit, sô haldih thesan mînan bruodher, sôso man mit rehtu sînan bruodher scal, in thiu thaz er mig sô sama duo, indi mit Ludheren in nohheiniu thing ne gegango, the mînan willon imo ce scadhen werdhên.”

“为了上帝与基督之爱和我们共同的拯救,今日以降,迨上帝赐予我智慧与力量,我将竭力保护我的兄弟,双方竭力保护对方,我永不故意与洛泰尔达成会伤害我的兄弟的任何协议。”

Sacramentum autem quod utrorumque populus, quique propria lingua, testatus est, romana lingua sic se habet:

双方军队以各自的语言宣誓,罗曼语:

“Si Lodhwigs sagrament que son fradre Karlo jurat conservat et Karlus, meos sendra, de suo part n lostanit, si io returnar non l'int pois, ne io ne neuls cui eo returnar int pois, in nulla ajudha contra Lodhuwig nun li iu er.”

“如果路易坚守对兄弟查理的誓言,而我的王查理反而叛之,且我或任何人都不能劝止他,我不可以任何方式反对路易。”

Teudisca autem lingua:*

日耳曼方言:

"Oba Karl then eid, then er sînemo bruodher Ludhuwîge gesuor, geleistit, indi Ludhuwîg mîn hêrro then er imo gesuor forbrihchit, ob ih inan es irwenden ne mag: noh ih noh thero nohhein, then ih es irwenden mag, widhar Karlo imo ce follusti ne wirdhit."

“如果查理坚守对兄弟路易的誓言,而我的王路易反而叛之,且我或任何人都不能劝止他,我不可以任何方式反对查理。”

Quibus peractis Lodhuwicus Reno tenus per Spiram et Karolus iuxta Vuasagum per Vuîzzûnburg Vuarmatiam iter direxit.

完成之后,路易沿着莱茵河经施派尔,查理沿着孚日维桑堡,去往沃尔姆斯

下文是手稿原本的罗曼方言部分及粗略转写:

扫描件 转写(未经更正,仅供参考)
 

Pro dõ amur et p xpian poblo & nrõ cõmun
saluament, dist di e/in auant, inquantdeus
savir & podir me dunat: si salvaraieo
cist meonfradre karlo, & inaiudha
& in cad huna cosa, sicú om p dreit son
fradra saluar dift. Ino quid il mi altre
si fazet. Et ab ludher nul plaid nu qua
prindrai qui meon uol cist meon fradre
karle in damnosit

参见 编辑

注释 编辑

扩展阅读 编辑

  • Goldberg, Eric J. (2006). Struggle for Empire: Kingship and Conflict under Louis the German, 817–876. Ithaca and London: Cornell University Press.
  • Hartmann, Wilfried (2004). Ludwig der Deutsche und seine Zeit. Darmstadt: Wssenschaftliche Buchgesellschaft.
  • Hartmann, Wilfried (2002). Ludwig der Deutsche. Darmstadt: Primus.