德尔斐箴言
德尔斐箴言（希腊语：Δελφικά παραγγέλματα，英语：Delphic maxims）据说乃为源自德尔斐阿波罗神庙中的阿波罗神谕之神圣格言，起源于西元前六世纪，为前苏格拉底（pre-Socratic）时代的希腊民族之一系列道德上的指导方针，它包含许多古希腊的智慧与品格教导；最著名的箴言是镌刻于阿波罗神庙大门上的“认识你自己”。德尔斐箴言忠告人们要虔诚的生活，是古希腊阿波罗赐给人们的教诲，是上古人类文明的古老光辉。
根据英文资料[1]显示，这些宝贵箴言来自于德尔斐阿波罗神庙的神谕，并且由古希腊七贤书面成文，因此德尔斐箴言又名为“七贤诫令”（The Commandments of the Seven）。 也有当代学者认为其原著权不明，很有可能来自当时民间流行的谚语，后来归功于古希腊的七贤人。[2]然而，当代学者认为，它们的原始作者身份并不确定，“它们很可能是流行的谚语，后来往往被认为是特定圣人的作品（most likely they were popular proverbs, which tended later to be attributed to particular sages）”。[3]
虽然德尔斐箴言中传授大众要敬重神灵[4]，但是当中也告诫人们要怎么的遵守道德规范，可以说祂是合乎顺天敬神、道德与道义的伦理教育。
以下罗列147条箴言的古希腊文部分是在西元五世纪由斯托拜乌斯将之抄写下来，并收录在他的《希腊文选》中，现代英语部分则由查尔斯·勒罗伊·斯卡马霍恩（Charles LeRoy Scamahorn，1935-2021）所翻译。[5]这些谚语可能出自西元前六世纪或西元前五世纪。它们被雕刻在希腊德尔斐的大理石石碑上，并被送往希腊化世界各地的公共场所展示。亚历山大大帝之后，希腊文明的影响力从义大利延伸到印度。这些箴言同时在2020年3月份由雅典市政府下令，在雅典市区的地铁、公车张贴一个月，以便推广于今日希腊民众。
以下章节提供古希腊文、英文与中文三种语文以资对照。请注意，由于古希腊文某些词汇具有含糊性，如εγγύα，翻译上，它有多种含意，因此可能会造成不同译本的出现。
德尔斐阿波罗神庙入口的三句箴言 编辑
德尔斐阿波罗神庙入口的门廊（前庭）上镌刻有三句箴言：[6][7]
1. 认识你自己（古希腊文：ΓΝΩΘΙ ΣΕΑΥΤΟΝ；英译：Know thyself）
2. 凡事勿过度（古希腊文：ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ，英译：Nothing in excess or Moderation）
3. 妄立誓则祸近（古希腊文：ΕΓΓΥΑ, ΠΑΡΑ ΔΑΤΗ；英译：Surety brings ruin）[8]
斯托拜乌斯作品中所引用的147条箴言 编辑
以下罗列的147条德尔斐箴言是从约翰尼斯·斯托拜乌斯（Joannes Stobaeus）的作品中节录出来的，这些箴言的古老性和真实性曾一度遭到质疑。不过，最近的考古发现证实，斯托拜乌斯引用的一些说法早在西元前三世纪就已流传。
| 德尔斐箴言147条[9] | ||||
|---|---|---|---|---|
| 序号 | 希腊文 | 英文 | 中文 | 备注（现存不同译本）[10] [11] |
| 001. | Επου θεω | Follow God | 顺天理（道） | |
| 002. | Νομω πειθου | Obey the law | 守律法 | |
| 003. | Θεους σεβου | Worship the Gods | 礼拜诸神 | |
| 004. | Γονεις αιδου | Respect your parents | 孝敬父母 | |
| 005. | Ηττω υπο δικαιου | Be overcome by justice | 由正义，公正（司法）来解决问题 | |
| 006. | Γνωθι μαθων | Know what you have learned | 知道你所学到的 | |
| 007. | Ακουσας νοει | Perceive what you have heard | 察觉你所听到的 | |
| 008. | Σεαυτον ισθι | Be Yourself or Know Yourself | 认识你自己 | |
| 009. | Γαμειν μελλε | Intend to get married | 意向结婚成家 | |
| 010. | Καιρον γνωθι | Know your opportunity | 了解你的机遇 | |
| 011. | Φρονει θνητα | Think as a mortal | 像凡人一样去思索（务实） | |
| 012. | Ξενος ων ισθι | If you are a stranger act like one | 若你是个陌生人则行动的像个陌生人（或指入乡随俗和重礼节，但不忘本色和不过份干涉） | |
| 013. | Εστιαν τιμα | Honor the Hearth (or Hestia) | 敬重火灶神（或可译为圣火神坛，祭坛，火炉灶，火壁炉，词根与燃烧相关，古时火焰或被视为善与智慧的象征、清浄、正义、真理） | |
| 014. | Αρχε σεαυτου | Control yourself | 管好你自己 | |
| 015. | Φιλοις βοηθει | Help your friends | 帮助你的朋友 | |
| 016. | Θυμου κρατει | Control anger | 戒嗔、控制愤怒 | |
| 017. | Φρονησιν ασκει | Exercise prudence | 审慎 | |
| 018. | Προνοιαν τιμα | Honor providence | 敬重神的恩惠 | |
| 019. | Ορκω μη χρω | Do not use an oath | 不随意起誓 | |
| 020. | Φιλιαν αγαπα | Love friendship | 珍爱友谊 | |
| 021. | Παιδειας αντεχου | Cling to discipline | 坚守纪律（规律） | |
| 022. | Δοξαν διωκε | Pursue honor | 追寻信义 | |
| 023. | Σοφιαν ζηλου | Long for wisdom | 渴望智慧 | |
| 024. | Καλον ευ λεγε | Praise the good | 赞美优秀（善） | |
| 025. | Ψεγε μηδενα | Find fault with no one | 不寻找任何人的过失 | |
| 026. | Επαινει αρετην | Praise virtue | 赞美德行 | |
| 027. | Πραττε δικαια | Practice what is just | 学习什么是公正的 | |
| 028. | Φιλοις ευνοει | Be kind to friends | 善待朋友 | |
| 029. | Εχθρους αμυνου | Watch out for your enemies | 留意你的敌对者 | |
| 030. | Ευγενειαν ασκει | Exercise nobility of character | 行使高尚的品格 | |
| 031. | Κακιας απεχου | Shun evil | 远离邪恶 | |
| 032. | Κοινος γινου | Be impartial | 宜公正公平，要不偏不倚 | |
| 033. | Ιδια φυλαττε | Guard what is yours | 守护属于你的事物 | |
| 034. | Αλλοτριων απεχου | Shun what belongs to others | 不可觊觎他人之物 | |
| 035. | Ακουε παντα | Listen to everyone | 倾听他人 | |
| 036. | Ευφημος ισθι | Be (religiously) silent | 保持沉静（宗教的） | |
| 037. | Φιλω χαριζου | Do a favor for a friend | 施恩予友 | |
| 038. | Μηδεν αγαν | Nothing to excess | 不过份，避免极端 | |
| 039. | Χρονου φειδου | Use time sparingly | 善用时间 | |
| 040. | Ορα το μελλον | Foresee the future | 眼光放长远，预知未来，预先准备好 | |
| 041. | Υβριν μισει | Despise insolence | 轻视傲慢（的态度） | |
| 042. | Ικετας αιδου | Have respect for suppliants | 尊重恳求者 | |
| 043. | Πασιν αρμοζου | Be accommodating in everything | 有容乃大 | |
| 044. | Υιους παιδευε | Educate your sons | 教育你的儿（孩）子 | |
| 045. | Εχων χαριζου | Give what you have | 贡献你所拥有的 | |
| 046. | Δολον φοβου | Fear deceit | 谨防欺骗（诈骗、骗局、诡计） | |
| 047. | Ευλογει παντας | Speak well of everyone | 人人言善语 | |
| 048. | Φιλοσοφος γινου | Be a seeker of wisdom | 成为智慧的探索者 | |
| 049. | Οσια κρινε | Choose what is divine | 选择什么是神圣的 | |
| 050. | Γνους πραττε | Act when you know | 明智方行 | |
| 051. | Φονου απεχου | Shun murder | 不杀生，远离杀害 | |
| 052. | Ευχου δυνατα | Pray for things possible | 为他人祈祷，为可能发生的（好）事祈祷 | |
| 053. | Σοφοις χρω | Consult the wise | 请益贤达 | |
| 054. | Ηθος δοκιμαζε | Test the character | 考验品格 | |
| 055. | Λαβων αποδος | Give back what you have received | 沐恩必偿 | |
| 056. | Υφορω μηδενα | Down-look no one | 勿看轻他人 | |
| 057. | Τεχνη χρω | Use your skill | 运用你的才能 | |
| 058. | Ο μελλεις, δος | Do what you mean to do | 做你该做的 | |
| 059. | Ευεργεσιας τιμα | Honor a benefaction | 赐予恩泽 | |
| 060. | Φθονει μηδενι | Be jealous of no one | 勿嫉妒他人 | |
| 061. | Φυλακη προσεχε | Be on your guard | 提防他人，保护自己、防人之心不可无 | |
| 062. | Ελπιδα αινει | Praise hope | 赞美希望 | |
| 063. | Διαβολην μισει | Despise a slanderer | 鄙视谗佞 | |
| 064. | Δικαιως κτω | Gain possessions justly | 取得财产要公正 | |
| 065. | Αγαθους τιμα | Honor good men | 敬重好人 | |
| 066. | Κριτην γνωθι | Know the judge | 明理（自己内在的）判断 | |
| 067. | Γαμους κρατει | Master wedding-feasts | 不纵情逸乐 | |
| 068. | Τυχην νομιζε | Recognize fortune | 知晓运势，事态 | |
| 069. | Εγγυην φευγε | Flee a pledge | 远离担保，不随意替人担保 | |
| 070. | Απλως διαλεγου | Speak plainly | 表达要明确清晰 | |
| 071. | Ομοιοις χρω | Associate with your peers | 与平辈，同事合作 | |
| 072. | Δαπανων αρχου | Govern your expenses | 节制你的消费 | |
| 073. | Κτωμενος ηδου | Be happy with what you have | 知足常乐 | |
| 074. | Αισχυνην σεβου | Revere a sense of shame | 要有（尊重）羞耻心 | |
| 075. | Χαριν εκτελει | Fulfill a favor | 释出善意 | |
| 076. | Ευτυχιαν ευχου | Pray for happiness | 为幸福祈祷 | |
| 077. | Τυχην στεργε | Be fond of fortune | 把握时势，事态 | |
| 078. | Ακουων ορα | Observe what you have heard | 观察你所听到的 | |
| 079. | Εργαζου κτητα | Work for what you can own | 为了你能（珍惜）拥有的而工作 | |
| 080. | Εριν μισει | Despise strife | 鄙视争斗 | |
| 081. | Ονειδος εχθαιρε | Detest disgrace | 痛恨鄙弃耻辱的行为 | |
| 082. | Γλωτταν ισχε | Restrain the tongue | 不造口业 | |
| 083. | Υβριν αμυνου | Keep yourself from insolence | 使你自己不傲慢 | |
| 084. | Κρινε δικαια | Make just judgements | 做出适当的审断 | |
| 085. | Χρω χρημασιν | Use what you have | 使用你所拥有的 | |
| 086. | Αδωροδοκητος δικαζε | Judge incorruptibly | 判断廉明拒腐贿 | |
| 087. | Αιτιω παροντα | Accuse one who is present | 莫于背后指责他人 | |
| 088. | Λεγε ειδως | Tell when you know | 言汝所知 | |
| 089. | Βιας μη εχου | Do not depend on strength | 莫恃强凌弱 | |
| 090. | Αλυπως βιου | Live without sorrow | 活在悲伤外，生活不悲观 | |
| 091. | Ομιλει πραως | Live together meekly | 和谐共处 | |
| 092. | Περας επιτελει μη αποδειλιων | Finish the race without shrinking back | 不要半途而废 | |
| 093. | Φιλοφρονει πασιν | Deal kindly with everyone | 待人温和 | |
| 094. | Υιοις μη καταρω | Do not curse your sons | 勿詈汝子，不可辱骂你的孩子 | |
| 095. | Γυναικος αρχε | Rule your wife | 指导您的妻子 | |
| 096. | Σεαυτον ευ ποιει | Benefit yourself | 有益于你自己 | |
| 097. | Ευπροσηγορος γινου | Be courteous | 礼让，讲礼貌 | |
| 098. | Αποκρινου εν καιρω | Give a timely response | 适时给予回应 | |
| 099. | Πονει μετ ευκλειας | Struggle with glory | 不让荣耀冲昏头 | |
| 100. | Πραττε αμετανοητως | Act without repenting | 勿执悔行 | |
| 101. | Αμαρτανων μετανοει | Repent of sins | 忏悔罪行 | |
| 102. | Οφθαλμου κρατει | Control the eye | 非礼勿视 | |
| 103. | Βουλευου χρονω | Give a timely counsel | 适时给予建议（建言、忠告） | |
| 104. | Πραττε συντομως | Act quickly | 做事要迅速灵活 | |
| 105. | Φιλιαν φυλαττε | Guard friendship | 保护友谊 | |
| 106. | Ευγνωμων γινου | Be grateful | 常怀感恩之心 | |
| 107. | Ομονοιαν διωκε | Pursue harmony | 崇尚（崇尚）和谐 | |
| 108. | Αρρητον κρυπτε | Keep deeply the top secret | 重要秘密不可泄 | |
| 109. | Το κρατουν φοβου | Fear ruling | 畏惧统治，或指畏惧被统治 | |
| 110. | Το συμφερον θηρω | Pursue what is profitable | 追求什么是有益的 | |
| 111. | Καιρον προσδεχου | Accept due measure | 把握适量的尺度，接受正当（应有、适当）的标准 | |
| 112. | Εχθρας διαλυε | Do away with enmities | 消弭仇恨 | |
| 113. | Γηρας προσδεχου | Accept old age | 接受衰老 | |
| 114. | Επι ρωμη μη καυχω | Do not boast in might | 不浮夸能力 | |
| 115. | Ευφημιαν ασκει | Exercise (religious) silence | 对（宗教上的）沉默 | |
| 116. | Απεχθειαν φευγε | Flee enmity | 避免导致敌意 | |
| 117. | Πλουτει δικαιως | Acquire wealth justly | 公正的赚取财富 | |
| 118. | Δοξαν μη λειπε | Do not abandon honor | 勿弃敬重之心 | |
| 119. | Κακιαν μισει | Despise evil | 鄙视邪恶 | |
| 120. | Κινδυνευε φρονιμως | Venture into danger prudently | 冒然进入险处须谨慎 | |
| 121. | Μανθανων μη καμνε | Do not tire of learning | 莫于学习感到厌倦 | |
| 122. | Φειδομενος μη λειπε | Do not stop to be thrifty | 莫中断勤俭的美德 | |
| 123. | Χρησμους θαυμαζε | Admire oracles | 赞赏神谕 | |
| 124. | Ους τρεφεις αγαπα | Love whom you rear | 爱你所养的 | |
| 125. | Αποντι μη μαχου | Do not oppose someone absent | 莫抵制某个缺席者 | |
| 126. | Πρεσβυτερον αιδου | Respect the elder | 尊重年长 | |
| 127. | Νεωτερον διδασκε | Teach a youngster | 教导后学 | |
| 128. | Πλουτω απιστει | Do not trust wealth | 不依赖财势、莫仗财势 | |
| 129. | Σεαυτον αιδου | Respect yourself | 尊重你自己 | |
| 130. | Μη αρχε υβριζειν | Do not begin to be insolent | 不著手行使粗野之事 | |
| 131. | Προγονους στεφανου | Crown your ancestors | 为祖增光 | |
| 132. | Θνησκε υπερ πατριδος | Die for your country | 为国家无畏的付出 | |
| 133 | Τω βιω μη αχθου. | Do not be discontented by life | 别对生命产生不满 | |
| 134. | Επι νεκρω μη γελα | Do not make fun of the dead | 勿拿去世者开玩笑 | |
| 135. | Ατυχουντι συναχθου | Share the load of the unfortunate | 帮不幸者分担负担 | |
| 136. | Χαριζου αβλαβως | Gratify without harming | 使高兴，满足而不造成伤害 | |
| 137. | Μη επι παντι λυπου | Greive for no one | 莫为别人（过份）悲伤 | |
| 138. | Εξ ευγενων γεννα | Beget from noble routes | 以高尚的方式（路线）达到目标，或指结交高尚品格的伙伴 | |
| 139. | Επαγγελου μηδενι | Make promises to no one | 不对任何人许诺 | |
| 140. | Φθιμενους μη αδικει | Do not wrong the dead | 尊重死者，不错误的对待死者 | |
| 141. | Ευ πασχε ως θνητος | Be well off as a mortal | 丰富你的生命 | |
| 142. | Τυχη μη πιστευε | Do not trust fortune | 勿恃侥幸 | |
| 143. | Παις ων κοσμιος ισθι | As a child be well-behaved | 年幼时要行为端正 | |
| 144. | ηβων εγκρατης | as a youth - self-disciplined | 青年时要自律 | |
| 145. | μεσος δικαιος | as of middle-age - just | 中年时要正直 | |
| 146. | πρεσβυτης ευλογος | as an old man - sensible | 年长时要明智和通情达理的 | |
| 147. | τελευτων αλυπος | on reaching the end - without sorrow | 达最终──无忧愁 | |
艾哈努姆碑文 编辑
希腊化时代的城市艾哈努姆（Ai-Khanoum，这座城市过去曾经是属于希腊-巴克特里亚王国，现代它则位在阿富汗境内）的遗址内有座英雄祠（Herõon，它是埋葬著受人们所敬重的英雄墓），这座墓被希腊人认定就是基尼斯（Kineas，也被人们称为希腊殖民的Oikistes〔创建者，这一字汇中文语境也译为：殖民首领或是城邦英雄〕）安息之所，依年代鉴定可以追溯到西元前300年到250年，在那里发掘到了一个石块并且上面镌刻有一部分德尔斐箴言的碑文（箴言143到147条）：
一、古希腊原文罗列如下──
- παῖς ὢν κόσμιος γίνου,
- ἡβῶν ἐγκρατής,
- μέσος δίκαιος,
- πρεσβύτης εὔβουλος,
- τελευτῶν ἄλυπος.[12]
二、古希腊文拉丁转写与英译、汉译罗列如下──
- "Païs ôn kosmios ginou（As children, learn good manners；年幼时要行为端正）
- hèbôn enkratès,（as young men, learn to control the passions；青年时要自律）
- mesos dikaios（in middle age, be just；中年时要正直）
- presbutès euboulos（in old age, give good advice；年长时要明智和通情达理的）
- teleutôn alupos.（then die, without regret.；达最终──无忧愁）"
上文这些戒律是一位名叫克莱尔库斯（Clearchos or Klearchos）所刻写上的，这位人士的身分有可能是但也有可能不是亚里斯多德的弟子──索里的克里楚斯（Clearchus of Soli），[13]他从德尔斐阿波罗神庙根据相同的碑文抄写过来的，以下有段文献可供考证：
一、古希腊原文罗列如下──
- ἀνδρῶν τοι σοφὰ ταῦτα παλαιοτέρων ἀνάκει[τα]ι
- ῥήματα ἀριγνώτων Πυθοὶ ἐν ἠγαθέαι·
- ἔνθεν ταῦτ[α] Κλέαρχος ἐπιφραδέως ἀναγράψας
- εἵσατο τηλαυγῆ Κινέου ἐν τεμένει.[12]
二、英译、汉译罗列如下──
- 1.英译部分
- "These wise commandments of men of old
- - Words of well-known thinkers - stand dedicated
- In the most holy Pythian shrine
- From there Klearchos, having copied them carefully, set them up, shining from afar, in the sanctuary of Kineas"
- 2.汉译部分
- “这些古人的明智诫令
- - 知名思想家的良言 - 敬献于
- 最圣洁的皮媞亚神殿内
- 从那儿，克莱尔库斯仔细地誊录著它们，将自远方而来的光芒，闪耀于基尼斯的圣所中”
哲学上对箴言的解释 编辑
被苏格拉底引用的箴言 编辑
苏格拉底的学生色诺芬（Xenophon），在他的作品《回忆苏格拉底》（Memorabilia）中有描述了苏格拉底将箴言认识自己（know thyself）作为与欧西德莫斯（Euthydemus）之间对话的探讨主题。在此对话里苏格拉底指出认识自己是一切美好事物的起点，而对自己的不了解则是妄想的起点，但是即使从这个起点，也不能肯定一个人知道什么是好事、什么是坏事。[14]
苏格拉底的学生柏拉图，借由苏格拉底采用认识自己激发其对话的特性而广泛地运用这句箴言。本杰明·乔维特（Benjamin Jowett）在翻译《柏拉图对话录》（Dialogues of Plato）时的索引列出了六种讨论或探索德尔斐箴言：认识自己的对话。这些对话（以及史蒂芬奴斯页码〔Stephanus numbers〕索引了这些对话开篇的页面）是〈查米地斯篇〉（Charmides，164D）、〈普罗塔哥拉斯篇〉（Protagoras，343B）、〈费德鲁斯篇〉（Phaedrus，229E）、〈菲力帕斯篇〉（Philebus，48C）、〈法律篇〉（Laws，II.923A）、〈阿奇拜得篇之一〉（Alcibiades I，124A, 129A, 132C）。[15]
庇罗主义 编辑
参考文献 编辑
引文 编辑
- ^ Thalassa, The Delphic Maxims, Musings of kitchen witch.
- ^ H. Parke and D. Wormell, The Delphic Oracle, (Basil Blackwell, 1956), vol. 1, p. 389.
- ^ https://www.lecturesbureau.gr/1/delphic-maxims-2686/?lang=en Delphic maxims
- ^ Kaye, 05 October 2008, Maxims of Delphi, KALLISTI, Blogger.
- ^ Philosophers Squared – 147 Delphic maxims. [2023-10-13]. （原始内容存档于2020-07-24）.
- ^ Plato Charmides 165
- ^ Allyson Szabo Longing For Wisdom: The Message Of The Maxims 2008 ISBN 1438239769 p8
- ^ Eliza G. Wilkins ΕΓΓΥΑ, ΠΑΡΑ ΔΑΤΗ in Literature Classical Philology Volume 22, Number 2 Apr., 1927 p121 https://www.journals.uchicago.edu/doi/abs/10.1086/360881
- ^ https://archive.org/details/joannisstobaeian03stovuoft/page/125
- ^ Gaius Florius Aetius, Schola Aetii - Reformed Roman Paganism.
- ^ 存档副本. [2021-10-02]. （原始内容存档于2021-03-03）.
- ^ 12.0 12.1 Greek Culture in Afghanistan and India: Old Evidence and New Discoveries （页面存档备份，存于互联网档案馆）, Shane Wallace, 2016, p.215
- ^ Greek Culture in Afghanistan and India: Old Evidence and New Discoveries （页面存档备份，存于互联网档案馆）, Shane Wallace, 2016, p.217
- ^ Xenophon describes Socrates use of 'Know Thyself' in Memorabilia 4.2.24 <http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.01.0208:book%3D4:chapter%3D2:section%3D24 （页面存档备份，存于互联网档案馆）>
- ^ Plato, The Dialogues of Plato translated into English with Analyses and Introductions by Benjamin Jowett, M.A. in Five Volumes. 3rd edition revised and corrected (Oxford University Press, 1892), (See Index: Knowledge; 'know thyself' at Delphi).
来源 编辑
- Stobaeus, Anth. 3.1.173
- John Uebersax – Sentences of the Seven Sages （页面存档备份，存于互联网档案馆）
参见 编辑
延伸阅读 编辑
- Warbler Press (Author), January 30, 2020, The Delphic Maxims: 147 Ancient Rules for a Happy Life; New York: Warbler Press, ISBN 978-1734588101.