安多方言

藏語方言

安多方言,或安多藏語藏語ཨ་མདོ་སྐད་威利轉寫A-mdo skad),是藏語主要使用於安多地區的一支。

安多語
ཨ་མདོ་སྐད། a mdo skad
母語國家和地區中國
區域青海四川甘肅
母語使用人數
180萬 (2005)[1]
語系
文字藏文字母
語言代碼
ISO 639-1bo
ISO 639-2tib (B)
bod (T)
ISO 639-3adx

青海藏語廣播、青海安多衛視都使用安多語播音。

安多藏語牧區土語和古典藏語很像,保留了詞首複輔音,還是非聲調語言,它們都是目前衛藏方言(包括標準藏語)、康方言中早已消失了的特徵。[2]:101[3]

方言 編輯

可以分成四個土語:

可以進一步分成7種方言:

Bradley (1997)[5]認為卓尼語和安多藏語的關係很近。

《藏語安多方言詞彙》(2001)[6]包含安多藏語夏河縣同仁市循化撒拉族自治縣化隆回族自治縣紅原縣天峻縣方言的詞表。

音系 編輯

輔音 編輯

唇音 齒齦音 捲舌音 齦齶音 軟齶音 小舌音 聲門音
塞音 清音 p t ʈ ʈʰ k
濁音 b d ɖ ɡ
塞擦音 清音 ts tsʰ tɕʰ
濁音 dz
擦音 清音 s ʂ ɕ x h
濁音 z ʐ ʑ ʁ ʁʷ
邊音 ɬ
邊音 l
鼻音 m n ɲ ŋ
近音 w j
  • 捲舌塞音/ʈ, ʈʰ, ɖ/和塞擦音{IPA|[ʈʂ, ʈʂʰ, ɖʐ]}}是自由變體。[7]:43-48
  • 濁音在一些方言中預送氣(以/d/為例,是[ʱd])。
  • /ʐ/一般寫作/r/,在詞中可以實現為齒齦閃音[ɾ]
  • /x/和硬顎音[ç]是自由變體。
  • 唇齒擦音/f//v/也可能出現在借詞中。

元音 編輯

前元音 央元音 後元音
閉元音 i ɨ u
中元音 e ə o
開元音 a
  • 安多藏語的元音系統一般是4元音的/e, ə, a, o/,所有閉元音[i, ɨ, u]合流為/ə/。韻尾有輔音時,/ə/會改變,實現為[i, ɨ, u]之一,取決於是哪個輔音。
  • /a/常被發得比中元音/e/更靠前,在某些環境下可能實現為半開元音[ɛ][8]

青海藏語廣播、青海安多衛視都使用安多語播音。[9]

另見 編輯

參考文獻 編輯

  1. ^ 安多語於《民族語》的連結(第18版,2015年)
  2. ^ Makley, Charlene; Dede, Keith; Hua, Kan; Wang, Qingshan. The Amdo Dialect of Labrang (PDF). Linguistics of the Tibeto-Burman Area. 1999, 22.1 [2021-06-20]. (原始內容存檔 (PDF)於2016-03-05). 
  3. ^ Reynolds, Jermay J. Language variation and change in an Amdo Tibetan village: Gender, education and resistance (PDF) (學位論文). Graduate School of Arts and Sciences of Georgetown University: 19-21. 2012 [2021-06-20]. (原始內容存檔 (PDF)於2017-08-12). 
  4. ^ N. Tournadre (2005) "L'aire linguistique tibétaine et ses divers dialectes." Lalies, 2005, n°25 [1]頁面存檔備份,存於互聯網檔案館
  5. ^ Bradley (1997). [2021-06-20]. (原始內容存檔於2006-12-08). 
  6. ^ 華侃主編 (ed). 2001. 《藏語安多方言詞彙》. Lanzhou: 甘肅民族出版社.
  7. ^ Ebihara, Shiho. Amdo Tibetan. Yamakoshi, Yasuhiro (ed.), Grammatical Sketches from the Field: Research Institute for Languages and Cultures of Asia and Africa, Tokyo University of Foreign Studies. 2011. 
  8. ^ Rgyal, Lha-Byams; Sung, Kuo-ming. Colloquial Amdo Tibetan : A Complete Course for Adult English Speakers. National Press for Tibetan Studies. 2005. 
  9. ^ 青海藏语广播网 མཚོ་སྔོན་བོད་སྐད་རླུང་འཕྲིན། - 青海藏语广播网 མཚོ་སྔོན་བོད་སྐད་རླུང་འཕྲིན།. [2009-10-17]. (原始內容存檔於2012-10-15). 

書目 編輯

  • Norbu, Kalsang, Karl Peet, dPal Idan bKra shis, & Kevin Stuart, Modern Oral Amdo Tibetan: A Language Primer. Edwin Mellen Press, 2000.
  • 華侃主編 (ed). 2001. 《藏語安多方言詞彙》. Lanzhou: 甘肅民族出版社

外部連結 編輯