中古高地德語語法

以下是中古高地德語語法的簡介:

代詞 编辑

在中古高地德語,第一人稱代詞用以指稱說話者,第二人稱代詞用以指稱聽者。第三人稱代詞在某些時候用以取代句子裡的名詞短語,而這些人稱代詞的性、等,必須和本來的名詞短語相同。

人稱代詞 编辑

人稱代詞形式
第一人稱單數 第二人稱單數 第三人稱單數 第一人稱眾數 第二人稱眾數 第三人稱眾數
主格 ich du ër sie ëȥ wir ir sie
賓格 mich dich in sie ëȥ uns iuch sie
與格 mir dir im ir im uns iu in
屬格* mîn dîn sîn ir sîn unser iuwer ir

返身代名詞之屬格及與格同其他第三人稱代詞,賓格之單數形和眾數形則為sich。

代詞的屬格形式的使用方式和形容詞相同,也就是說,它們的結尾和形容詞一樣,要根據被修飾詞的性數格,加上適當的詞尾,此規則對「unser」與「iuwer」這兩個以「-er」結尾的詞亦然。

人稱代詞有時會以附著詞素形式出現,像例如ichȥ和iz即為ich ëȥ的縮略;ichne、ine和ichn等即為ich ne(ne意即「不」)的縮略;tuostu即tuost du的縮略;dun即du ne的縮略等。

指示代詞/冠詞 编辑

中古高地德語的冠詞,根據其修飾的名詞的形容詞結尾變化,有「強度」之分。因此中古高地德語有「強」冠詞、「弱」冠詞,以及格變化分強弱的冠詞等。但有時這些形式在中古高地德語的文語中並非是一定的。

冠詞的屈折形式取決於其所修飾的名詞的性數格等。對於所謂的性別,其冠詞的複數形式皆相同。

「強」定冠詞如下表所示:

陽性 中性 陰性 眾數
主格 dër daȥ diu die/diu
屬格 dës dës dër(e) dër(e)
與格 dëm(e) dëm(e) dër(e) dën
賓格 dën daȥ die die/diu
工具格 diu

工具格只出現在中性的單數,並且只與前置詞一起用,例如:von diuze diu等。在其他的性別與複數名詞則在相同的地方用與格,如:von dëmvon dërvon dën

眾數形的die/diu當中,die用於陽性和陰性;diu用於中性。

有時diu和die會弱化成de,在母音前更會弱化成d';daȥ有時會弱化成deȥ,甚至會弱化成ȥ並附著在前面的詞之上,例如anȥ即為an daȥ;而inȥ即為in daȥ等。許多冠詞的格變化形式亦會和前方的單詞縮合,如anme、ame和am等即為an dëme的縮略;zër即為ze dër的縮略等。

名詞 编辑

中古高地德語的名詞變化被縮減至根據四個格(主格屬格與格賓格)、兩個數(單數眾數)以及三個性別(陽性陰性中性)來進行,此近似於現代高地德語,縱然還是有一些重要的不同處。

強變化名詞屈折 编辑

強變化名詞對陽性、陰性和中性的變位各有所不同,而每個性別的變位法又可再各自細分成幾種不同的子類。

以下是各個性別的名詞的各種不同的變位法,應當注意到的是,有些字的詞幹在某些情況下會變音:

陽性
第一變位法,以Tac(意即「日子」)為例 第二變位法,以hirte(意即「牧羊人」)為例 第三變位法,以gast(意即「客人」)為例
單數 眾數 單數 眾數 單數 眾數
主格 dër tac die tage dër hirte die hirte dër gast die geste
屬格 dës tages dër tage dës hirtes dër hirte dës gastes dër geste
與格 dëm tage dën tagen dëm hirte dën hirten dëm gaste dën gesten
賓格 dën tac die tage dën hirte die hirte dën gast die geste
陰性
第一變位法,以zît(意即「時間」)為例 第二變位法,anst以(意即「喜好」)為例
單數 眾數 單數 眾數
主格 diu zît die zîte diu anst die enste
屬格 dër zît dër zîte dër enste/anst dër enste
與格 dër zît dën zîten dër enste/anst dën ensten
賓格 die zît die zîte die anst die enste
中性
第一變位法,以wort(意即「詞」)為例 第二變位法,以lamp(意即「小羊」)為例
單數 眾數 單數 眾數
主格/賓格 daȥ wort diu wort daȥ lamp diu lember
屬格 dës wortes dër worte dës lambes dër lember
與格 dëm worte dën worten dëm lambe dën lembern

弱變化名詞屈折 编辑

dër veter
表兄/弟
,陽性
diu zunge
舌頭
,陰性
daȥ herze
,中性
單數 眾數 單數 眾數 單數 眾數
主格 dër veter die veteren diu zunge die zungen daȥ herze diu herzen
屬格 dës veteren dër veteren dër zungen dër zungen dës herzen dër herzen
與格 dëm veteren dën veteren dër zungen dën zungen dëm herzen dën herzen
賓格 dën veteren die veteren die zungen die zungen daȥ herze diu herzen
  • 注意:字母「ë」表示一個短而且較開的/e/,因此中古高地德語的「dër」發音作/dɛr/,此不同於現代德語的發音/de:r/。

形容詞 编辑

中古高地德語的形容詞根據其修飾名詞的性、數、格做屈著變化,並分成強變化和弱變化兩類,另外還有無屈折的形式存在。

以下以blind(意即「瞎的」)做為範例:

強變化形容詞如下表所示:

陽性 中性 陰性 眾數
主格 blinder blindeȥ blindiu blinde/blindiu
屬格 blindes blindes blinder(e) blinde/blindiu
與格 blindem(e) blindem(e) blinder(e) blinden
賓格 blinden blindeȥ blinde blinde

弱變化形容詞屈折如下:

  • 陽性單數主格、陰性單數主格、中性單數主格、中性單數賓格:blinde
  • 其他情況:blinden

形容詞比較級在形容詞後方加上-er(e);最高級在形容詞後方加上-est(e)。其中比較級用弱變化,最高級則用強變化或弱變化。比較級和最高級中詞幹可能變音。另有些形容詞的比較級和最高級變化不規則。

副詞可藉由在形容詞後方加上-e、-lîche(n)結尾等來構造,而詞幹不變音。以-e結尾且詞幹母音為變音形式的,詞幹母音則「還原」其「非變音」的形式,如schœne之副詞形為schône。形容詞比較級和最高級的副詞形則與其形容詞的非屈著形式相同。

形容詞有非屈著形式,在名詞前方時,非屈折形用於單數所有性別的主格和中性賓格,如ein guot man,而人稱屬格在單數所有性別的主格和中性賓格中亦有非屈折形式。

動詞 编辑

動詞根據三個語氣(分別是直陳式虛擬式命令式)、三身、二單數眾數)與兩個時態(現在時過去時)進行詞形變化。並且有著現在分詞、過去分詞與一個在某些方面類似拉丁語動名詞的動名詞,然斯僅存於屬格與格耳。

在強變化動詞和弱變化動詞之間有著一些重要的區別,而此區別關聯於印歐語系母音變換的有無,強變化動詞有之,弱變化動詞則無矣。

另外,中古高地德語還存在有部份的不規則動詞。

強變化動詞屈折 编辑

現在時詞形變化如下所示(強變化並非都如此):

nëmen
直陳式 虛擬式
第一人稱單數 ich nime ich nëme
第二人稱單數 du nim(e)st du nëmest
第三人稱單數 ër nim(e)t er nëme
第一人稱複數 wir nëmen wir nëmen
第二人稱複數 ir nëm(e)t ir nëmet
第三人稱複數' sie nëment sie nëmen

命令式:nim對第二人稱單數;nëmet對第二人稱複數 現在分詞形: nëmente 不定形: nëmen 動名詞屬格形:nëmennes;與格形:ze nëmenne

粗體的元音表示印歐語系元音變換的部份;括弧內的母音在快速的說話中常略。

過去時詞形變化如下所示(強變化並非都如此):

genomen haben
已經拿了
直陳式 虛擬式
第一人稱單數' ich nam ich næme
第二人稱單數' du næme du næmest
第三人稱單數 ër nam er næme
第一人稱複數 wir na'men wir næmen
第二人稱複數 ir na'met ir næmet
第三人稱單數' sie na'men sie næmen

過去分詞形:genomen

弱變化動詞 编辑

現在時詞形變化如下:

suochen
尋找
直陳式 虛擬式
1. sg. ich suoche ich suoche
2. sg. du suoch(e)st du suochest
3. sg. ër suoch(e)t er suoche
1. pl. wir suochen wir suochen
2. sg. ir suoch(e)t ir suochet
3. sg. sie suochent sie suochen

命令式: 2.sg: suoche, 2.pl: suochet 現在分詞: suochente 不定形: suochen 動名詞屬格形: suochennes;與格形:ze suochenne

括弧內的母音在快速地說話中經常省略。

過去時詞形變化則如下:

gesuocht haben
已經尋找
直陳式 虛擬式
1. sg. ich suochete ich suochete
2. sg. du suochetest du suochetest
3. sg. ër suochete er suochete
1. pl. wir suocheten wir suocheten
2. sg. ir suochetet ir suochetet
3. sg. sie suochetent sie suocheten

過去分詞形:gesuochet

參照 编辑