阿尔萨斯语

阿勒曼尼语方言

阿尔萨斯语(Elsässerditsch,即“阿尔萨斯德语”),一种通行于阿尔萨斯大部的阿勒曼尼語方言。該地區自1681年起於之間數度易手。

阿尔萨斯语
Elsässisch, Elsässerditsch
Linguistic Map of Alsace
阿尔萨斯方言情况
母语国家和地区 法國
区域 阿尔萨斯
母语使用人数
900,000 (2013年)[1]
語系
官方地位
承认少数语言 法國
管理机构无正式规章
大東部大區、下莱茵省和上莱茵省议会资助的“阿尔萨斯和摩泽尔语言和文化办公室”(Office pour la Langue et les Cultures d’Alsace et de Moselle,OLCA)推广。
語言代碼
ISO 639-2gsw
ISO 639-3gsw (与瑞士德语)
Glottologswis1247  Central Alemannic[2]
IETFgsw-FR
本条目包含国际音标符号。部分操作系统浏览器需要特殊字母与符号支持才能正確显示,否则可能显示为乱码、问号、空格等其它符号。

語言系屬 编辑

阿爾薩斯語和其他阿勒曼尼語方言(如瑞士德語施瓦本語等)親緣關係較近。阿爾薩斯語與洛林法蘭克語常被混淆。後者屬於親緣關係較疏遠的法蘭克語方言,通行於阿爾薩斯西北角及鄰近的洛林地區。阿爾薩斯語受不少外來語影響,吸收了不少意第緒語詞彙;而近代則更多受法語英語影響,尤其吸收了不少科技詞彙。

如有必要,一部分阿爾薩斯語母語人士可以寫就合格的標準德語。但對大部分阿爾薩斯語母語人士來說難度較大,通常需要在學校或工作中學習過德語方能用德語寫作。

阿爾薩斯地區的部分街道名稱會使用阿爾薩斯語拼寫。這些地名曾僅使用法語,但現在開始逐漸採用法語和阿爾薩斯語雙語標註,尤其是在史特拉斯堡米盧斯

使用人口 编辑

阿爾薩斯語母語人士佔阿爾薩斯地區總人口的比重比例[3][4]
 
米盧斯街頭的雙語(法語、阿爾薩斯語)路標。

阿爾薩斯語在法國的地位 编辑

自1992年起,法蘭西第五共和國憲法就訂明法語是共和國的官方語言。不過阿爾薩斯語和其他地方性語言均受法國政府承認為法國語言。法國是歐洲區域或少數民族語言憲章締約國,但從未正式批准該憲章,也從未依照該憲章給予地方性語言足夠的支持。法國政府的語言政策有意削弱法語之外的法國人的其他母語。因此,阿爾薩斯語使用人數逐年下降。1999年法國國家統計與經濟研究所調查顯示,全法有548,000位成人使用阿爾薩斯語,使其成為僅次於奧克語的全法第二大地區性語言。在語言傳承上,阿爾薩斯語與法國其他地區性語言命運相似,使用人口都在銳減,尤其年輕一代越來越少能夠掌握父輩的母語。

美國,一部分瑞士阿米什人使用阿爾薩斯語的一種方言,因其祖先於19世紀中葉自阿爾薩斯移居美國。他們的人數大約為7000,大部分居於印第安納州艾倫縣[5]

拼寫體系 编辑

大寫字母
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z Ä À É Ö Ü Ù
小寫字母
a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z ä à é ö ü ù
國際音標
/a/, /ə/ /b̥/ /k/, /ɡ̊/ /d̥/ /e/, /eː/, /ə/ /f/ /ɡ̊/ /h/ /ɪ/ /j/ /k/ /l/ /m/ /n/, /ŋ/ /o/ /p/ /k/ /ʁ/, /ʁ̞/, /ʀ/ /s/ /t/ /ʊ/ /v/, /f/ /ʋ/, /v/ /ks/ /ʏ/, /yː/, /ɪ/, /iː/ /z/ /ɛ/ /ɑ/, /ɑː/ /ɛ/ /œ/ /y/ /u/

C、'QX僅用於拼寫外來詞。Y雖見於原生詞,但更常用於拼寫外來詞。

語音體系 编辑

輔音 编辑

阿爾薩斯語有19個輔音:

脣音 齿龈音 齒齦後音 硬腭音 软腭音 小舌音 聲門音
鼻音 m n ŋ
塞音 ɡ̊,
塞擦音 pf ts
擦音 f, v s ʃ ç (x) ʁ h
近音 ʋ l j

/kʰ//h/僅出現於詞或語素的開頭,且其後必須跟隨著一個元音。/ŋ/從不出現在詞或語素的開頭。

與其他德語方言類似,阿爾薩斯語中除[k]以外的阻礙音均已弱化;且與南部德語諸方言一樣,弱化為清音。所以它們被表記為/b̥//d̥//ɡ̊/;與法語的不送氣清音/p, t, k/接近。

音位/ç/後元音(/u//o//ɔ/、不讀作[æ]/a/)之後採變體[x];在其餘位置則為顎音[ç]。在南部方言中,越來越傾向與在所有位置均採用/x/。而在史特拉斯堡,該顎音變體傾向於與音位/ʃ/合併。脣齒濁摩擦音/v/及接近/ʋ/的音位均有出現。/ʁ/則可能表現為[ʁ][ʁ̞][ʀ]

元音 编辑

前元音 央元音 後元音
閉元音 i y u
次閉元音 ɪ ʊ
半閉元音 e ø (ə) o
半開元音 ɛ œ ɔ
開元音 æ a ɑ ~ ɒ

短元音:/ʊ/、/o/、/ɒ/、/a/(史特拉斯堡作[æ])、/ɛ/、/ɪ/、/i/、/y/

長元音:/ʊː/、/oː/、/ɒː/、/aː/、/ɛː/、/eː/、/iː/、/yː/

雙元音 编辑

語法 编辑

阿爾薩斯語的名詞有性、數、格的屈折變化。

三個主格賓格與格。無標準德語採用的屬格,而用與格替代。

兩個:陽性、陰性、中性。

兩個數:單數、複數。

詞彙比較 编辑

英語 南部阿爾薩斯語
(上莱茵省)
北部阿爾薩斯語
(下萊茵省)
高阿勒曼尼語 標準德語 施瓦本語 盧森堡語 標準法語 華語
house 's Hüss s' Hüs Huus Haus Hous Haus maison
loud lütt lüt luut laut lout haart bruyant
people d' Litt d' Lit Lüt Leute Leid Leit gens/peuple
today hìtt hit hüt heute heid haut aujourd'hui
beautiful scheen scheen schö(n) schön sche schéin beau
Earth d' Arda d' Erd Ärd(e) Erde Erd Äerd terre
Fog d'r Nawel de Näwwel Näbel Nebel Nebl Niwwel brouillard
water 's Wàsser 's Wàsser Wasser Wasser Wasser Waasser eau
man d'r Mànn de Mànn Maa Mann Mann homme
to eat assa esse ässe essen essa iessen manger
to drink trìnka trinke trinkche trinken trenka drénken boire
little klei klein/klaan/klëën chl(e)i klein kloi wéineg petit, petite
child 's Kìnd 's Kind Chind Kind Kind Kand enfant
day d'r Tàg de Dàà Dag Tag Dàg Dag jour
woman d' Fràui d' Frau Frou/Frau Frau Frau Fra femme


參考資料 编辑

  1. ^ 阿尔萨斯语于《民族语》的链接(第19版,2016年)
  2. ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin; Bank, Sebastian (编). Central Alemannic. Glottolog 2.7. Jena: Max Planck Institute for the Science of Human History. 2016. 
  3. ^ Le dialecte en chiffres | www.OLCAlsace.org. www.olcalsace.org. [2019-02-03]. (原始内容存档于2021-01-26). 
  4. ^ Denis, Marie-Noële. Le dialecte alsacien : état des lieux. Cairn.info. 2003 [2020-08-15]. (原始内容存档于2021-02-04). 
  5. ^ Chad Thompson: The Languages of the Amish of Allen County, Indiana: Multilingualism and Convergence, in Anthropological Linguistics, Vol. 36, No. 1 (Spring, 1994), pp. 69-91
  • Marthe Philipp and Arlette Bothorel-Witz. 1990. Low Alemannic. In Charles V. J. Russ (ed.), The Dialects of modern German: a linguistic survey, 313–336. Routledge.
  • (法語) [1]页面存档备份,存于互联网档案馆) François Héran, et al. (2002) "La Dynamique des langues en France au fil du XXe siècle". Population et sociétés 376, Ined.
  • (法語) Le système ORTHAL 2016 – Orthographe alsacienne - Quelques règles de base pour faciliter l’écriture et la lecture de l’alsacien dans toutes ses variantes », Jérôme Do Bentzinger, 2016
  • (法語) [2]页面存档备份,存于互联网档案馆) "L'Alsacien, deuxième langue régionale de France" Insee, Chiffres pour l'Alsace no. 12, December 2002
  • (法語) Brunner, Jean-Jacques. L'Alsacien sans peine. ASSiMiL, 2001. ISBN 2-7005-0222-1
  • (法語) Jung, Edmond. Grammaire de L'Alsacien. Dialecte de Strasbourg avec indications historiques. 1983. Straßburg: Ed. Oberlin.
  • (法語) Laugel-Erny, Elsa. Cours d'alsacien. Les Editions du Quai, 1999.
  • (法語) Matzen, Raymond, and Léon Daul. Wie Geht's ? Le Dialecte à la portée de tous La Nuée Bleue, 1999. ISBN 2-7165-0464-4
  • (法語) Matzen, Raymond, and Léon Daul. Wie Steht's ? Lexiques alsacien et français, Variantes dialectales, Grammaire La Nuée Bleue, 2000. ISBN 2-7165-0525-X
  • (法語) Steible, Lucie. Le contrôle temporel des consonnes occlusives de l’alsacien et du français parlé en Alsace. Linguistique. Université de Strasbourg, 2014.